Συμβολαιακή Γεωργία στην Λήμνο και στην Ελλαδα - Ο ρόλος της επιχείρησης ΣΑΛΑΜΟΥΣΑΣ από το 2008

Σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για την συμβολαιακή γεωργία ως έναν σημαντικό θεσμό σταθερότητας και ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα και για το ρόλο που έπαιξε η επιχείρησή μας στην ανάπτυξη αυτής όχι μόνο στο νησί της Λήμνου, αλλά και Πανελλαδικά, πριν ακόμη αυτή ασχοληθεί με τον αγροδιατροφικό τομέα.

Η συμβολαιακή γεωργία αποτελεί μια από τις σημαντικότερες τάσεις της σύγχρονης αγροτικής παραγωγής σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι γνωστή στην διεθνή ορολογία και ως contract farming ή contractual agriculture.  Προέκυψε ως απάντηση σε δύο μεγάλες προκλήσεις:

• Πρώτον, την ανάγκη των παραγωγών να διασφαλίζουν ένα εγγυημένο εισόδημα.
• Δεύτερον, την επιθυμία των αγροτικών βιομηχανιών να έχουν εγγυημένη πρόσβαση σε προϊόντα διασφαλισμένης ποιότητας και ποσότητας.

Πρόκειται λοιπόν για μια συμφωνία μεταξύ δύο συμβαλλόμενων μερών, σκοπός της οποίας είναι η παραγωγή αγροτικών προϊόντων δεδομένης ποσότητας και ποιότητας από τον ένα συμβαλλόμενο (τους αγρότες) και η πώληση αυτών σε μια προκαθορισμένη τιμή στον έτερο συμβαλλόμενο. Συμβαλλόμενοι μπορεί να είναι μεμονωμένοι αγρότες ή αγροτικοί συνεταιρισμοί από την πλευρά της παραγωγής, και κρατικοί φορείς ή ιδιωτικοί οργανισμοί και επιχειρήσεις από την άλλη πλευρά.
Ο θεσμός της συμβολαιακής γεωργίας μπορεί να επιφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα και για τις δύο πλευρές. Για τον παραγωγό διασφαλίζεται:

• Η απορρόφηση των παραγόμενων προϊόντων
• Η τιμή πώλησης τους
• Ο χρόνος πληρωμής.
• Επιπρόσθετα, εξασφαλίζει πιστώσεις για την αγορά των απαραίτητων εφοδίων και καυσίμων.

Ο αγρότης, λοιπόν, έχοντας εξασφαλίσει αυτές τις βασικές προϋποθέσεις,  μπορεί να προχωρήσει σε ένα σχετικά μακροχρόνιο σχεδιασμό. Μια έννοια που ήταν άγνωστη μέχρι πρότινος σε όσους ασχολούνται επαγγελματικά με τον αγροτικό τομέα.
Οφέλη υπάρχουν και για όσους βρίσκονται στην άλλη πλευρά. Τους αγοραστές των αγροτικών προϊόντων:

• Εξασφαλίζουν  πρόσβαση σε προϊόντα πιστοποιημένης ποιότητας.

• Έχουν την δυνατότητα ενός σωστότερου προγραμματισμού της παραγωγής τους.
• Όταν στην σύμβαση παρεμβάλλεται και ένας ενδιάμεσος χρηματοδοτικός φορέας (Τράπεζα) αποκτούν δυνατότητα επιπρόσθετης ρευστότητας 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει μια έρευνα του τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ που παρουσιάστηκε στην Agrotica 2014 και βάσει της οποίας φαίνεται ότι ήδη ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 13,7% των Ελλήνων γεωργών έχει υιοθετήσει τη συμβολαιακή γεωργία. Στην συγκεκριμένη έρευνα φαίνεται ότι υπάρχει και ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 24,8% που ενδιαφέρεται να προβεί σε κάποια μορφή συμβολαιακής γεωργίας στο μέλλον.

ΣΑΛΑΜΟΥΣΑΣ & ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ - 11 ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΡΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΘΕΣΜΟ!

Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε οτι η επιχείρησή μας ήταν πρωτοπόρος του θεσμού Πανελλαδικά..

Η πρώτη που εφάρμοσε την Συμβολαιακή Γεωργία στην Ελλάδα ήταν η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης (ΕΒΖ) το 1961, με την συμβολή του κράτους και της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΑΤΕ). Το 2008 είναι η χρονιά που η Συμβολαιακή Γεωργία εισάγεται στην Λήμνο από την επιχείρησή μας συνάπτοντας συμφωνίες με πάνω από 12 παραγωγούς με συνολική έκταση 1200 στρεμμάτων. Είναι η ίδια χρονιά που ξεκινάει την εφαρμογή της και η Αθηναϊκή Ζυθοποιεία, η οποία συνεργάζεται  με την επιχείρησή μας για την παραγωγή και διάθεση προς αυτήν βυνοποιήσημου κριθαριού Λημνιακής παραγωγής. 

Υιοθετώντας ένα κεντροποιημένο μοντέλο η Π.Χ. ΣΑΛΑΜΟΥΣΑΣ επεκτάθηκε μέσω συμβολαίων και εκτός Λήμνου σε περιοχές όπως στον Έβρο και την Ορεινή Κορινθία για παραγωγή σκληρού σίτου υψηλής ποιότητος για εξαγωγή στις χώρες του Μαγκρέπ και κτηνοτροφικό κουκί ως αντικατάσταση της σόγιας στην Ελληνική Βιομηχανία Ζωοτροφών. Μέχρι και το 2016 εξάλλου, το κύριο αντικείμενο της επιχείρησης ήταν το εμπόριο σιτηρών και αγροτικών προϊόντων. 

Έπειτα, όταν το project Salamousas Agrifood αξιοποιήθηκε εντατικότερα, η επιχείρηση επικεντρώθηκε στην σύναψη συμβολαίων εντός των ορίων της νήσου για προϊόντα αγροδιατροφής όπως το σκληρό σιτάρι "Λήμνος", το Ρεβύθι Παναγιάς και το Ασπρομύτικο Φασολάκι, ενώ η μητρική επιχείρηση ΣΑΛΑΜΟΥΣΑΣ συνέχισε να συνεργάζεται με τοπικούς παραγωγούς μέσω συμβολαίων για την παραγωγή πρώτων υλών μειγμάτων ζωοτροφών. Μερικά χρόνια αργότερα η συμβολαιακή γεωργία υιοθετείται από την Agrino. Το 2013 η Τράπεζα Πειραιώς μπαίνει στον πρωτογενή τομέα εισάγοντας το δικό της πρόγραμμα συμβολαιακής γεωργίας, παρέχοντας πιστώσεις σε παραγωγούς και αγοραστές. Αυτή ήταν η αφορμή για την ευρεία διάδοση του μοντέλου στην Ελληνική επικράτεια, το οποίο έχουν υιοθετήσει πλέον μεγάλες επιχειρήσεις παραγωγής αγρδιατροφικών προϊόντων. Το μοντέλο ακολουθήθηκε το 2013 από της ΕΑΣ Μεσολογγίου - Ναυπακτίας, την Γαλακτοβιομηχανία "Όλυμπος" και την Ολυμπιακή Ζυθοποιεία, τους Μύλους Θράκης, το τυροκομείο Ρούσσας. Στην περιοχή της Λήμνου υιοθετήθηκε το 2016 από την επιχείρηση "Χρυσάφης" ενώ ακολούθησαν και άλλοι.

---

Φωτο: Το πρώτο συμβόλαιο που υπέγραψε η επιχείρησή μας. Ήταν 29 Απριλίου του 2008.

Βασική προϋπόθεση για την σύναψη συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης είναι η υπογραφή ιδιωτικού συμφωνητικού μεταξύ των δύο μερών, του παραγωγού αφενός και το αγοραστή αφετέρου. Το συμφωνητικό αυτό είναι η απόδειξη μέσω της οποίας διασφαλίζονται οι όροι τις συνεργασίας των μερών τα οποία αποκτούν πλέον νόμιμα δικαιώματα επί της συνεργασίας.

​